سایه های بیداری

امروز با خبر شدم که پدر بزرگوار رامین قلی زاده » یکی از هم وبلاگی های عزیز ما فوت کرده اند .

خبر ، خبر ناگوار بود و درد خو .

قبل از هر کلامی این واقعۀ دردناک را به رامین قلی زاده و خانوادۀ محترم ایشان تسلیت عرض میکنم .

.

رامین را از همینجا و در گذرهای وبگردی می شناسم .

چند مطلب از نوشته های ایشان را خواندم .

با اینکه 180 درجه تفاوت عقیدتی با رامین داشتم و دارم

اما در مطالب ایشان مواردی یافتم که هنوز وم شاگردی مرا به من گوشزد میکند .

و جالب است که اولین نقد من به یکی از نوشته هایش اینقدر تند و بی پرده بود

که در باز خوانی نقدم ، خودم از خودم شرمنده شدم .

میدانم که گاهی نیش قلمم ، واقعاً زهر آگین و کشنده است

اما از آنجایی که میدانم بهترین نقدها ، نقدهایی است که واضح و صریح گفته می شود

و البته با کمی چاشنی انعطاف و ملایمت

که متاسفانه گاهی این لطافت را به بهای بیان واقعیت کنار میگذارم

و همان می شود که رامین خوش اخلاق و بسیار مهربان

آن مطلب را از وبلاگش حذف نمود

و من هنوز دانه دانه عرق شرم از جبین خویش می زدایم

در مقابل آنهمه مروت و گذشت و مردانگی .

اینکه دوستان بیایند و نوشته های مرا حلوا حلوا کنند روی سرشان

در حق من لطف نکرده اند

بلکه موجبات خود برتر بینی » مرا فراهم نموده اند

که اولین ضررش درجا زدن من در همان تفکر زیر سطحی خواهد بود .

حرف حسابم این نیست که برویم و بگردیم

و هر جا حرفی مخالف اندیشۀ خود یافتیم

خود کلام و نویسنده را شقه شقه کنیم

که اگر اینگونه بود

هشت میلیارد انسان زمینی

از فردا باید هر کدام شمشیر از رو ببندند

و صبح که از خانه بیرون زدند ؛ هر کسی را که در مقابلشان سبز شد

به جرم منطبق نبودن اندیشۀ طرف مقابل با تفکر ایشان

به قول آن حراف : به دو قسمت مساوی تقسیم کنند .

نه به هیچ وجه بنده چنین تصوری از نقد ندارم .

در نقد ؛ هم باید زیباییها را شکافت و هم اگر زشتی وجود داشت ، زشتیها را .

و هم اگر تاکیدی غلط بر مقوله ای رفته ، اصلاح آن غلط را .

دوستی من با رامین با همۀ اختلاف آراء

یک دوستی شاگردی و استادی است

که صد البته رامین ثابت نمود که استادی بی نظیر است .

برخی از دوستان عادت دارند

هر کسی از راه رسید

دو خط نوشتۀ با سر و ته و یا بی سر و ته ایشان را حلوا حلوا کنند و بهبه و چهچه

که مثلاً ایشان را خوش آید

اگر قرار بود که هر مطلب و نوشته و تفکری حلوا حلوا شود

امروز می بایست من جایگاه مریم حیدر زاده و مولانا را یکی می پنداشتم

و یک تخت دو نفره برای ایشان سفارش میدادم .

اگر نقدی منطبق با واقعیت بود ( توجه بفرمائید : عرض نکردم : حقیقت ؛ گفتم : واقعیت . که این دو با هم فرقی عظیم دارند ) یقۀ پیرهن پاره نکنیم و برگردیم یک بار دیگر مطلب خویش را باز خوانیم . اما اینبار از نگاه یک خواننده . نه از دیدگاه نویسندۀ مطلب . آنوقت حتماً پی به نقایص آن خواهیم برد و با وجود داشتن دو تا کفش ، هر دو پایمان را در یک کفش نخواهیم کرد .

حرف در این مورد زیاد دارم

اما مثلا این یادداشت ، یک تسلیت بود که من این بلا را سرش آوردم .

پشیمان هم نیستم که چرا پیام تسلیت به این روز افتاد

چون هدفم تسکین رامین بود از غم عظیمی که پیش رو دارد

و همچنین اشاره ای به بزرگواری رامین که فکر کنم اندکی از بیش را گفتم .

یاد و خاطر پدر بزرگوار رامین گرامی

و صبوری و تحمل رامین و خانوادۀ محترم ایشان را در گذار از این واقعه ، خواهانم .

و آرزو میکنم هرگز هیچکدام از دوستان دچار ملالی نشوند که عبور از آن برایشان سخت باشد .

آدرس وبلاگ رامین ، در ستون پیوندهای روزانه بنده ثبت شده .

امروز با خبر شدم که پدر بزرگوار رامین قلی زاده » یکی از هم وبلاگی های عزیز ما فوت کرده اند .

خبر ، خبر ناگوار بود و درد خو .

قبل از هر کلامی این واقعۀ دردناک را به رامین قلی زاده و خانوادۀ محترم ایشان تسلیت عرض میکنم .

.

رامین را از همینجا و در گذرهای وبگردی می شناسم .

چند مطلب از نوشته های ایشان را خواندم .

با اینکه 180 درجه تفاوت عقیدتی با رامین داشتم و دارم

اما در مطالب ایشان مواردی یافتم که هنوز وم شاگردی مرا به من گوشزد میکند .

و جالب است که اولین نقد من به یکی از نوشته هایش اینقدر تند و بی پرده بود

که در باز خوانی نقدم ، خودم از خودم شرمنده شدم .

میدانم که گاهی نیش قلمم ، واقعاً زهر آگین و کشنده است

اما از آنجایی که میدانم بهترین نقدها ، نقدهایی است که واضح و صریح گفته می شود

و البته با کمی چاشنی انعطاف و ملایمت

که متاسفانه گاهی این لطافت را به بهای بیان واقعیت کنار میگذارم

و همان می شود که رامین خوش اخلاق و بسیار مهربان

آن مطلب را از وبلاگش حذف نمود

و من هنوز دانه دانه عرق شرم از جبین خویش می زدایم

در مقابل آنهمه مروت و گذشت و مردانگی .

اینکه دوستان بیایند و نوشته های مرا حلوا حلوا کنند روی سرشان

در حق من لطف نکرده اند

بلکه موجبات خود برتر بینی » مرا فراهم نموده اند

که اولین ضررش درجا زدن من در همان تفکر زیر سطحی خواهد بود .

حرف حسابم این نیست که برویم و بگردیم

و هر جا حرفی مخالف اندیشۀ خود یافتیم

خود کلام و نویسنده را شقه شقه کنیم

که اگر اینگونه بود

هشت میلیارد انسان زمینی

از فردا باید هر کدام شمشیر از رو ببندند

و صبح که از خانه بیرون زدند ؛ هر کسی را که در مقابلشان سبز شد

به جرم منطبق نبودن اندیشۀ طرف مقابل با تفکر ایشان

به قول آن حراف : به دو قسمت مساوی تقسیم کنند .

نه به هیچ وجه بنده چنین تصوری از نقد ندارم .

در نقد ؛ هم باید زیباییها را شکافت و هم اگر زشتی وجود داشت ، زشتیها را .

و هم اگر تاکیدی غلط بر مقوله ای رفته ، اصلاح آن غلط را .

دوستی من با رامین با همۀ اختلاف آراء

یک دوستی شاگردی و استادی است

که صد البته رامین ثابت نمود که استادی بی نظیر است .

برخی از دوستان عادت دارند

هر کسی از راه رسید

دو خط نوشتۀ با سر و ته و یا بی سر و ته ایشان را حلوا حلوا کنند و بهبه و چهچه

که مثلاً ایشان را خوش آید

اگر قرار بود که هر مطلب و نوشته و تفکری حلوا حلوا شود

امروز می بایست من جایگاه مریم حیدر زاده و مولانا را یکی می پنداشتم

و یک تخت دو نفره برای ایشان سفارش میدادم .

اگر نقدی منطبق با واقعیت بود ( توجه بفرمائید : عرض نکردم : حقیقت ؛ گفتم : واقعیت . که این دو با هم فرقی عظیم دارند ) یقۀ پیرهن پاره نکنیم و برگردیم یک بار دیگر مطلب خویش را باز خوانیم . اما اینبار از نگاه یک خواننده . نه از دیدگاه نویسندۀ مطلب . آنوقت حتماً پی به نقایص آن خواهیم برد و با وجود داشتن دو تا کفش ، هر دو پایمان را در یک کفش نخواهیم کرد .

حرف در این مورد زیاد دارم

اما مثلا این یادداشت ، یک تسلیت بود که من این بلا را سرش آوردم .

پشیمان هم نیستم که چرا پیام تسلیت به این روز افتاد

چون هدفم تسکین رامین بود از غم عظیمی که پیش رو دارد

و همچنین اشاره ای به بزرگواری رامین که فکر کنم اندکی از بیش را گفتم .

یاد و خاطر پدر بزرگوار رامین گرامی

و صبوری و تحمل رامین و خانوادۀ محترم ایشان را در گذار از این واقعه ، خواهانم .

و آرزو میکنم هرگز هیچکدام از دوستان دچار ملالی نشوند که عبور از آن برایشان سخت باشد .

آدرس وبلاگ رامین ، در ستون پیوندهای روزانه بنده ثبت شده .

جانت آزرده شده ؟

پس میازار تو آن یاس

که از حائل دیوار حیاطت

سرکی از سر شوق

شاید هم سرقت یک لحظه نگاهت

نقشۀ چشم

به آن پنجرۀ حجم نگاه تو کشید

و تو اما

چنان پردۀ اما و نکن

رخ آن پنجره آویز نمودی

که به یک منفذ نور

سجده می بُرد

که یا رب

چه شود ؟ چه شود ؟

یک دم و یک لحظه عبور ؟

بستی اما

ره فریاد مرا

تو بگو

چه کس آزرد به یغمای نگاه ؟

من ؟

یا تو

ای ناز

که نیلوفر این برکه شدی ؟

http://s9.picofile.com/file/8351499334/%D8%B5%D8%AF%D8%A700013.3gp.html

یکشنبه 14 یهمن ماه 97

پرسیدم چرا سکوت ؟
گفت : چون بهتر می شنوی
پرسیدم چه چیزی را ؟
گفت : زمزمۀ قهوه را داخل فنجان
پرسیدم دیگر چه ؟
گفت : هراس پیانویی که نواخته نمی شود
پرسیدم و دیگر ؟
گفت : باز تاب نوازش نگاهت در نگاهم
سوالی نداشتم دیگر
میان این همه هیاهوی عشق

میگویند فرهاد ، بیستون را به عشق شیرین کَند
اما شیرین آن همه راه را از ارمنستان تا فرمانروایی خسرو پرویز
یک تنه اسب تاخت تا خسرو » را ببیند .
گویا در قاموس عشق
کوه کَنی راه به جایی نمی بَرَد
بیشۀ خسرو
بیش از
تیشۀ فرهاد
مؤثر افتاد

داشته های ما منتظر نمی مانند که ما هر وقت دلمان خواست

آنها را ورق بزنیم . یک وقت چشم باز می کنیم و می بینیم که

همینطوری ورق خورده و به انتها رسیده است .

باید همان دیشب که داشتیم کتاب قصه های خویش را می بستیم

و نشانی نیز به عنوان نشانه لای آن می گذاشتیم

که فردا شب از همانجا باقی قصه را پی بگیریم

فکر این را می کردیم که :

هیچ تضمینی برای فردا شب نیست

چون لای کتاب قصۀ زندگی ما

هیچ نشانی نگذاشته اند برای فردا شب .

افسانۀ زندگی ما

بدون نشانه ورق میخورد و به پایان می رسد

و ما یارای بازگشت به صفحۀ نشانه ها را نداریم .

کتاب زندگی ما

وقتی بسته شد

یعنی بسته شد

و دیگر هرگز باز نمی شود

حتی اگر هزار نشانه لای آن نشان کنیم .

سایه های بیداری

سه شنبه 9 بهمن ماه 97

یکی از اصول توفیق در امور

فراتر دیدن شدن » است .

شدن » نوعی آفرینش است که در لحظه انجام می گیرد .

اگر پیشینیان ، هراس از شدن » داشتند

اکنون ما دارای چنین قدرت نفوذی در همۀ زمینه ها نبودیم

و می بایست پس از هزاران سال

به همان برگ انجیر تعبیه شده در پس و پیش خود

مباهات می کردیم .

برای شدن » نیاز به جسارت داریم

و این جسارت وقتی در ما نهادینه می شود که

عقلانیت را در فراتر دیدن تشویق

و افق اندیشه را پیش رو ترسیم کنیم .

اندیشه ای که می تواند به آفرینش یک جهان منجر شود .

همانگونه که در اندیشۀ کن فیکن » خداوندی شد .

خواست که باشد » و در لحظه شد » .

امروز یک تفکر

می تواند همان شدن » را در پی داشته باشد .

فقط کافیست فراتر ببینیم .

همین .

دوشنبه 8 بهمن ماه 97

شعری برای تولد عزیزی که نمیدانم اینک کجاست .

قرار بود باشد و شعر به خویشش تقدیم کنم .

اما چون نیافتمش ، همینجا می نویسم .

شاید روزی بیاید و بخواند .

 

تا سحرگه می سرودم شعر نو

جمله در اوصاف رویش مو به مو

واگشودم دفتری زان مهر وی

تا بر آرم صد بهار از ماه دی » ( 1 )

لاله رو همچون نگاری بی بدیل

آتشی باشد به جان هر خلیل

دلربا و دلنشین و دلفریب  

ای بت زیبای من اَمّن یُجیب ( 2 )

تو همان پیدای ناپیدای من

شاهد و مشهود و هم شیدای من ( 3 )

میزنی هر نغمه در ماهور خویش

دلبریها با رخ چون حور خویش

بر نتابی گر به جان جان من

جان نگیرد کلبۀ احزان من

ای عروس آسمانم ای مَهَم ( 4 )

یوسفی تنها و اینک در چَهَم

رخ نمای امشب که خاک درگهم

چون بر آیی ، رخ به درگاهت نهم

 

کاش از آن پیمانه ها جامی دهی

پیر کنعانت ز محزونی رهی

شاهی یوسف شهود روی توست

ورنه او را بند و زندان ، موی توست

یک نفر گوید که تبریکت کجاست ؟

گر نباشد ، شعرت اینک نابجاست

در حروف اول ابیات بین

یک یک آنها را کنار هم بچین

اینک این هجران و این بیداد رآی

بس کن ای یارا ، کنون بر سایه » آی

سایه های بیداری

سحرگاه دوشنبه 24 دی ماه 97

پ . ن :

( 1 ) = غزلی از مولانا با مطلع : ناگهان اندر دویدم پیش وی

( 2 ) = آیۀ 62 سورۀ نمل

( 3 ) = آیۀ 3 سورۀ بروج

( 4 ) = عروس آسمان – ترانه ای دلنشین از زنده یاد داریوش رفیعی

روزنگار 6

بعد از چند روز بیماری ، احساس میکردم امروز حالم خوب شده .

و تقریباً همینطور هم بود .

اما بعد از ظهر دوباره حالم بد شد .

گاهی وقتها ،

بد بودن حال آدم ها شاید ربطی به بیماری خاصی نداشته باشد

که بتوان مثلاً با فلان آمپول یا فلان قرص مداوایش کنی .

ممکن است حال درونت به هم ریخته باشد .

فرقی نمیکند به چه دلیل .

مهم این است که احساس میکنی بودنت بیهوده است .

بیهوده نه از این جهت که اصلا به درد هیچ کاری نمیخوری .

بلکه از این جهت که احساس کنی که در رساندن برخی پیامهای

معمولی زندگی به اطرافیانت دچار ضعف شدی و نتوانستی

آنطور که شایسته و بایسته است ، آن پیام را منتقل کنی .

مثل صداقت .

وقتی در حالت عادی و بدون هیچ ترفند خاصی نتوانستی

به این مهم دست بیابی ، به نظرم بهتر است سعی بیهوده نکنی .

چون صداقتی که آلوده و آغشته به ترفند شود

اسمش دیگه صداقت نیست

بلکه نامش تحمیل کردن زوری خود به دیگران می باشد .

فکر کنم یک لیوان چایی دارچینی الان می چسبد .

البته اگر پشت بندش یک عدد چسب رازی » نیز ببلعی .

چهارشنبه 28 آذر 97

با خودم عهد بسته ام که وقتی سی سالم شد

سیگار را ترک کنم .

وقتی چهل ساله شدم ، دست از معاش بردارم و مطالعه کنم .

وقتی پنجاه سالم شد ، ازدواج کنم .

وقتی شصت ساله شدم با نوه هایم بازی کنم .

وقتی هفتاد سالم شد ، بمیرم .

وقتی داستان را به یکی از دوستانم بازگو کردم ، گفت :

سیگار را همان بهتر که نکشی تا عهدی برای ترکش نبندی .

مطالعه را از چهل سالگی آغاز نمیکنند که مغز پوکیده باشد .

پنجاه سالگی باید در جشن عروسی دخترت باشی نه خودت .

ازدواجت که در پنجاه سالگی باشد ، در شصت سالگی ، اولین

فرزندت همش نه » سال دارد . البته اگر باد موافق بوزد .

تو به من بگو ببینم !!! این نوه ها را از کجا می آوری ؟

از دختر نه » ساله ات ؟

نمی خواهد در هفتاد سالگی بمیری ، همین الان برو بمیر .

یهویی قانع شدم .

9 آذر ماه 97

سلسلۀ غرامتیان

قسمت اول :

هیچ کس نمیداند که سلسلۀ غرامتیان ، از چه تاریخی ، از کجا ، و چگونه به وجود آمدند . حتی بنیانگذار این سلسله نیز نامعلوم و در هاله ای از ابهام است .

همانطور که سر آغاز این سلسله ، نامعلوم است ، پایان و انتهای آن نیز مشخص نیست . اما وسعت فرمانروایی این سلسله کاملاً مشخص و معلوم است . همۀ جهان هستی .

حتی یک سانتیمتر مربع از این کرۀ خاکی ، خارج از قلمرو غرامتیان نبوده و نیست . و نه تنها زمین ، بلکه سایر کرات و کهکشانها نیز تحت سیطرۀ این سلسله بوده و تا ابد نیز به همین قرار باقی خواهد ماند .

از نام آشناترین غرامتیان بین کرات ، میتوان از خورشید نام برد .

در یک جملۀ ساده میتوان گفت که خورشید غرامت زمین و زمینیان را می پردازد . پس خواسته یا نا خواسته از سلسلۀ غرامتیان محسوب میشود . تاریخ تولد خورشید به 4567 میلیارد سال پیش بر میگردد . و با این رقم نجومی که از عمر آن میگذرد ، هنوز در میانسالی به سر می برد . و با توجه به تاریخ تولد زمین که 454 میلیارد سال پیش می باشد ، می توان گفت اگر خورشید 4113 میلیارد سال ، قبل از زمین متولد شده باشد ، هنوز در آن دوران جزو سلسلۀ غرامتیان نبوده و نباید آن سالها را مرتبط با دوران سلطۀ غرامتیان محسوب کنیم .

اما به هیچ وجه اینگونه نیست و می بایست همۀ عمر خورشید را جزو دوران سلسلۀ غرامتیان محاسبه کنیم .

با یک مثال عینی بهتر خواهیم توانست به این موضوع پی ببریم .

فرض کنیم دختری در سن 25 سالگی ازدواج میکند و در سن 26 سالگی صاحب فرزندی می شود . و آن دختر ، که اکنون یک مادر است ، تا آخر عمر خود ، خواسته یا ناخواسته ، به فرزند خویش غرامت خواهد پرداخت و جزو سلسلۀ غرامتیان محسوب میشود . حال اگر آن دختر را خورشید و فرزند وی را زمین بنامیم ، آیا میتوان گفت که 25 سال عمر ماقبل آن دختر هیچ ربطی به سلسلۀ غرامتیان ندارد ؟ اگر 25 سال عمر آن دختر را از وی بگیریم ، در آن صورت خود آن دختر هنوز وجود خارجی نخواهد داشت . پس چگونه چیزی که خودش بی وجود است می تواند به دیگری وجود بخشد ؟

به این ترتیب باید قبول کنیم که آن 25 سال هم در حقیقت لازمۀ سیر و تکامل آن دختر برای ایجاد یک وجود است . یعنی آن 25 سال پیش زمینه ای است برای ورود به سلسلۀ غرامتیان .

و به زبانی ساده تر ، آن دختر برای این به وجود آمده است که خود به وجود بیاورد . پس میتوان گفت که حتی قبل از تولدش نیز جزو سلسلۀ غرامتیان بوده و همچنین تمام آن 25 سال نیز یک غرامتی بوده است .

در مثال اول دبستان تا دانشگاه  نیز میتوان به همین روال پیش رفت . اگر کسی اول دبستان را نخوانده باشد ، میتواند در همان بدو امر وارد دانشگاه شود ؟ نه البته که نمیتواند . دانشگاه زائیدۀ 12 سال دبستان و دبیرستان می باشد . و فرزند آن دختر ، زائیدۀ 25 سال عمر آن دختر بوده و بدون پیش زمینه و پیش پرداخت عمر آن دختر ، هرگز آن بچه متولد نمیشد . همانطور که قبلا اشاره شد ، اگر آن دختر خورشید و فرزند وی ، زمین فرض شود ، در داستان زمین و خورشید نیز همین روال و قاعده حاکم است و 4113 میلیارد سال عمر خورشید ، پیش از تولد زمین ، در حقیقت همان پیش زمینه و پیش پرداخت برای تولد زمین می باشد و نهایتاً میتوان نتیجه گرفت که خورشید از بدو تولدش ، جزو سلسلۀ غرامتیان بوده است . و حتی پیش از آن .

اگر حوصله داشته باشم ، این داستان ادامه دارد .

شنبه 27 بهمن 97

یاد یار مهربان آید همی

 

پنج و شش روزی خیالم 

هر شب از دستم گرفته

پیش خویشم می بَرَد

خانه ای آنسوی ابر

وسعتی در حد صبر

با رهی پر پیچ و خم

دور و نزدیکش چه دانم ؟

اندکی بیش است و کم .

دست در دست خیال

می سپارم در سکوت

راه بی فرجام خویش

تا رِسَم در جای خویش .

چشم بندی هم به چشم

هر دو دستم پیش رو

تا نیفتم ناگهان

در سراب بیدلان .

می رسیم آنجا که دنیای من است

به همانجایی که من هم بی من است .

دیدمش بنشسته در کنج فِراق

آیتی می خوانَد از آیات طاق

گوشۀ چشمی که تر بود از فغان  

گوشۀ چشمی به سوی آسمان

یک نگاه نیمه هم بر من نمود

اینکه بنشین ای مسافر در سکوت .

اندکی تردید و آنگه می نشینم در کنار

تا ببینم زندگی را در قمار

رو به من کرد و چنینم لب گشود :

در پی من بودی اینک این منم

تو چه می خواهی از این جان و تنم ؟

این همان جان است که عمری با تو بود

تن به جان آمد ز دستت ، جان خویشش در ربود

اینک اینجا آمدی جان خواه خویش ؟

پا گشادی در طلب در راه خویش ؟

با چه رویی آمدی اندر طلب ؟

تو طلبها را ز جانت وا طلب

این همان جان است که می باید سبب

گر سببها را ندانی تو سَبَق

هرگز آن جانت نیابی در طَبَق .

پا شدم از مجلسش بیرون شدم

نرم نرمک راهی جیحون شدم

یادم آمد رودکی با یار خویش

می تند هم جان و هم طومار خویش :

بوی جوی مولیان آید همی

یاد یار مهربان آید همی

ریگ آموی و درشتی های او

زیر پا چون پرنیان آید همی

ای تو یارا شاد باش و دیر زی

میر زی تو ، شادمان آید همی

میر ماه است و ، یار آن آسمان

ماه سوی آسمان آید همی

میر سرو است و ، یار آن بوسِتان

سرو سوی بوسِتان آید همی

پنجشنبه 18 بهمن ماه 97  

امروز با خبر شدم که پدر بزرگوار رامین قلی زاده » یکی از هم وبلاگی های عزیز ما فوت کرده اند .

خبر ، خبر ناگوار بود و درد خو .

قبل از هر کلامی این واقعۀ دردناک را به رامین قلی زاده و خانوادۀ محترم ایشان تسلیت عرض میکنم .

.

رامین را از همینجا و در گذرهای وبگردی می شناسم .

چند مطلب از نوشته های ایشان را خواندم .

با اینکه 180 درجه تفاوت عقیدتی با رامین داشتم و دارم

اما در مطالب ایشان مواردی یافتم که هنوز وم شاگردی مرا به من گوشزد میکند .

و جالب است که اولین نقد من به یکی از نوشته هایش اینقدر تند و بی پرده بود

که در باز خوانی نقدم ، خودم از خودم شرمنده شدم .

میدانم که گاهی نیش قلمم ، واقعاً زهر آگین و کشنده است

اما از آنجایی که میدانم بهترین نقدها ، نقدهایی است که واضح و صریح گفته می شود

و البته با کمی چاشنی انعطاف و ملایمت

که متاسفانه گاهی این لطافت را به بهای بیان واقعیت کنار میگذارم

و همان می شود که رامین خوش اخلاق و بسیار مهربان

آن مطلب را از وبلاگش حذف نمود

و من هنوز دانه دانه عرق شرم از جبین خویش می زدایم

در مقابل آنهمه مروت و گذشت و مردانگی .

اینکه دوستان بیایند و نوشته های مرا حلوا حلوا کنند روی سرشان

در حق من لطف نکرده اند

بلکه موجبات خود برتر بینی » مرا فراهم نموده اند

که اولین ضررش درجا زدن من در همان تفکر زیر سطحی خواهد بود .

حرف حسابم این نیست که برویم و بگردیم

و هر جا حرفی مخالف اندیشۀ خود یافتیم

خود کلام و نویسنده را شقه شقه کنیم

که اگر اینگونه بود

هشت میلیارد انسان زمینی

از فردا باید هر کدام شمشیر از رو ببندند

و صبح که از خانه بیرون زدند ؛ هر کسی را که در مقابلشان سبز شد

به جرم منطبق نبودن اندیشۀ طرف مقابل با تفکر ایشان

به قول آن حراف : به دو قسمت مساوی تقسیم کنند .

نه به هیچ وجه بنده چنین تصوری از نقد ندارم .

در نقد ؛ هم باید زیباییها را شکافت و هم اگر زشتی وجود داشت ، زشتیها را .

و هم اگر تاکیدی غلط بر مقوله ای رفته ، اصلاح آن غلط را .

دوستی من با رامین با همۀ اختلاف آراء

یک دوستی شاگردی و استادی است

که صد البته رامین ثابت نمود که استادی بی نظیر است .

برخی از دوستان عادت دارند

هر کسی از راه رسید

دو خط نوشتۀ با سر و ته و یا بی سر و ته ایشان را حلوا حلوا کنند و بهبه و چهچه

که مثلاً ایشان را خوش آید

اگر قرار بود که هر مطلب و نوشته و تفکری حلوا حلوا شود

امروز می بایست من جایگاه مریم حیدر زاده و مولانا را یکی می پنداشتم

و یک تخت دو نفره برای ایشان سفارش میدادم .

اگر نقدی منطبق با واقعیت بود ( توجه بفرمائید : عرض نکردم : حقیقت ؛ گفتم : واقعیت . که این دو با هم فرقی عظیم دارند ) یقۀ پیرهن پاره نکنیم و برگردیم یک بار دیگر مطلب خویش را باز خوانیم . اما اینبار از نگاه یک خواننده . نه از دیدگاه نویسندۀ مطلب . آنوقت حتماً پی به نقایص آن خواهیم برد و با وجود داشتن دو تا کفش ، هر دو پایمان را در یک کفش نخواهیم کرد .

حرف در این مورد زیاد دارم

اما مثلا این یادداشت ، یک تسلیت بود که من این بلا را سرش آوردم .

پشیمان هم نیستم که چرا پیام تسلیت به این روز افتاد

چون هدفم تسکین رامین بود از غم عظیمی که پیش رو دارد

و همچنین اشاره ای به بزرگواری رامین که فکر کنم اندکی از بیش را گفتم .

یاد و خاطر پدر بزرگوار رامین گرامی

و صبوری و تحمل رامین و خانوادۀ محترم ایشان را در گذار از این واقعه ، خواهانم .

و آرزو میکنم هرگز هیچکدام از دوستان دچار ملالی نشوند که عبور از آن برایشان سخت باشد .

آدرس وبلاگ رامین ، در ستون پیوندهای روزانه بنده ثبت شده .

جانت آزرده شده ؟

پس میازار تو آن یاس

که از حائل دیوار حیاطت

سرکی از سر شوق

شاید هم سرقت یک لحظه نگاهت

نقشۀ چشم

به آن پنجرۀ حجم نگاه تو کشید

و تو اما

چنان پردۀ اما و نکن

رخ آن پنجره آویز نمودی

که به یک منفذ نور

سجده می بُرد

که یا رب

چه شود ؟ چه شود ؟

یک دم و یک لحظه عبور ؟

بستی اما

ره فریاد مرا

تو بگو

چه کس آزرد به یغمای نگاه ؟

من ؟

یا تو

ای ناز

که نیلوفر این برکه شدی ؟

یکشنبه 14 یهمن ماه 97

سلسلۀ غرامتیان

قسمت سوم : ( کابوسی در خواب )

 

قاضی : چرا آن مرد را کشتی ؟

متهم : مگر فامیل شما بود ؟

قاضی : چه فرقی میکند چه کسی بود ؟ سوال من این است که چرا آن مرد را کشتی ؟

متهم : اگر آشنای شما نیست ، پس شما چکاره اید که می پرسید ؟ به شما چه مربوط ؟

قاضی : من باید بین شما و آن مردی که کشتی ، عدالت را برقرار کنم .

متهم : چرا ؟ مگر شما خدا هستید ؟  

قاضی : اولا اینجا من سوال میکنم و شما جواب میدهید و شما حق سوال کردن ندارید . دوما این چه سوالی است که میکنید ؟ خدا برتر از هر چیز و هر کسی است .

متهم : اولا چه کسی چنین تقسیم نابجایی کرده که شما می توانید بپرسید ولی من نه ؟ اصلاً چه کسی به شما چنین اختیاری داده ؟ دوماً به من بگویید ببینم ، چرا وقتی قابیل ، هابیل را کشت ، هیچ قاضی در آن موضوع دخالت نکرد ؟ و چرا هیچ کس در مورد هابیل و قابیل ، داستان عدالت را برقرار نکرد ؟

قاضی : این غلط کردنها به شما نیامده . فقط جواب سوال را بده .

متهم : این غلط کردنها هم به شما نیامده که جای خدا بنشینید .

قاضی : اما شما جرمی مرتکب شده اید که باید پاسخگو باشید .

متهم : به شما یا به خدا ؟

قاضی : هم به من و هم به خدا .

متهم : اینجا یا اون دنیا ؟

قاضی : هم اینجا و هم اون دنیا .

متهم : شما که گفتید آن مرد فامیل شما نیست . پس چرا باید به شما توضیح بدهم ؟ در ضمن اگر خدا به همۀ امور آگاه است و دانا ، نادانی مثل تو به چه کارش آید که حتی نمیدانی که چرا من آن مرد را کشتم ؟ و اگر مدعی هستی که شما نمایندۀ خدا بر روی زمینی ، خب آقای نماینده ، پاشو برو اون قابیل را پیدا کن و بپرس چرا هابیل را کشت ؟ و اگر قرار است به خدا جوابگو باشم ، اون دنیا خودم به خدا می گویم . هر چند که فکر نکنم نیازی به این کار باشد . چون خدا به همۀ امور آگاه است . پس گفتن من چه فرقی به حال خدا میکند . او که میداند .

قاضی : اما شما باید در این دنیا هم قصاص شوید .

متهم : چرا ؟ برای یک خلاف ، چند بار یک نفر را به مسلخ می برند ؟ اینجا که می کشید . آنجا هم که میکشند . شما را چه کسی باید محاکمه کند که مرا میکشید ؟ قتل ، قتل است دیگر . چه فرقی میکند ؟ وقتی من میکشم ، می شوم مجرم . اما همین که شما بکشید ، اسمش می شود عدالت آره ؟

قاضی : تو دیوانه ای ؟

متهم : نه . فقط یک احمقم که هر داستانی را باور میکنم .

خیس عرق از خواب پریدم .

روی تختم نشسته ام به این فکر میکنم که :

هابیل از سلسلۀ غرامتیان بود آیا ؟

بعدش هم یاد داستان مولانا افتادم که :

حسن مُرد .

حالا در جملۀ حسن مُرد »

فاعل و فعل و مفعول ، کدام است ؟

حسن » فاعل است .

چون عمل مردن را او انجام داده است .

مُرد » فعل است

چون حالت جمله را بیان میکند .

خب پس مفعول کو ؟

  حسن » مفعول است .

چون عمل مردن » بر روی او انجام شده است .

با این حساب میتوان گفت : حسن قاتل خودش می باشد .

چون حسن » خودش را مُردانده ( الان اختراع کردم ) است .

آهااااااااااای آقای قاضی !!!!!!!!!

بیا حسن » را محاکمه کن . چون قاتل خودش هست .

بیراه نمی گفت آن رند شیراز که :

این طایفه از کشته ستانند غرامت »

حالا دیدید ؟ زمان حافظ نیز سلسلۀ غرامتیان وجود داشت .

برگردیم به حسن »

چه بکنیم با این قاتل که خودش را به قتل رسانده ؟

لطفاً نگویید که مردن با قتل فرق میکند .

این را خودم هم میدانم .

اما اینجا قتل اتفاق افتاده نه مردن .

چون حسن خودش را به دست خودش مُردانده »

این یک قتل است . حالا شبهه عمد یا عمد بودن آن را ، همان قاضی نمایندۀ خدا باید بیاید تشخیص دهد .

حالا ببینیم آن یکی رند چه می گوید :

ماتَ زیدٌ ، زید اگر فاعل بُوَد

لیک فاعل نیست ، کو عاطل بُوَد

او ز روی لفظ نحوی فاعل است

ورنه او مفعول و موتش قاتل است

خیلی خب . قاتل پیدا شد .  

مولانا گفت : مرگ ، قاتل است .

خب پس باید غرامت » از مرگ بگیریم .

حسن : مرگ و زندگی ، دست کیست ؟

مادر حسن : خدا

دوشنبه 29 بهمن ماه 97

سلسلۀ غرامتیان

قسمت دوم :

احتمالا برخی از دوستان ایراد بگیرند که چرا داستان بی مقدمه شروع شد و هیچ زمینه ای برای شروع آن چیده نشد ؟

جواب این سوال را باید در خودشان بجویند نه در این داستان .

این یک داستان ذهنی و پرسشگرایانه است .

همۀ ما هر لحظه ، بی هر مقدمه ای ممکن است سوالی پیش رویمان پدید بیاید . و ممکن است پرسشی داشته باشیم که حتی جوابی برای آن نباشد . آیا نباید بپرسیم ؟

اصلا جهان هستی مگر با مقدمه و برنامه ریزی قبلی پدید آمده ؟

مگر یک خدا یا چند خدا در بدو امر نشسته اند برای تولید این جهان برنامه ریزی کرده اند ؟

اگر داستان علمی بیگ بنگ » را قبول کنیم ، می بایست انفجار یهویی بی مقدمه را نیز بپذیریم و اگر داستانهای آسمانی را قبول کنیم می بایست کن فیکن » و داستانهای پیش از آن را بپذیریم . کدامیک از اینها مقدمه و زمینۀ زمینه چینی پیش از وقوع داشته ؟

همانطور که عرض کردم این یک داستان بر مبنای پرسش است .

بنده نه علامۀ دهرم برای اثبات یا نفی چیزی و نه چنین تخصصی دارم و نه چنین قصدی دارم . و آنهایی که مدعی هستند در صورت نداشتن تخصص در امری ، پرسشی نیز نباید پرسیده شود ، باید عرض کنم که پرسش ، برای یادگیری است . چه آن پرسش درست باشد یا نادرست . اگر کسی در علم طبابت تخصصی نداشته باشد ، نمیتواند بپرسد : چرا دل درد و سر درد و شکم درد دارم ؟ آیا برای پرسیدن همین چند سوال ساده ، می بایست برود 30 سال پزشکی بخواند ؟ و اگر نخوانده باشد حق ندارد بپرسد چرا دل درد دارم ؟ همۀ ما در پرسیدن هر سوالی آزادیم و محق . اما اگر تخصصی در زمینه ای نداشتیم ، فقط حق جراحی کبد نداریم . ولی حق پرسش داریم .

اگر یک نفر پرسید : آقا این خدایی که می گویید کجاست و چه شکلی است و چگونه عمل میکند ، سر مبارکش باید غرامت » این سوال باشد ؟ هر چند که هزاران و میلیونها نفر تا کنون جزو همین سلسلۀ غرامتیان بوده و غرامت همین سوال و سوالهای دیگر را پرداخت نموده اند . اگر از معلمی پرسیده شد فرضیۀ تکامل داروین را با آیات آسمانی چگونه میتوان جمع بست ، غرامتش یک صفر گنده در کارنامۀ پرسش کننده است ؟ میدانی اگر ، جواب بده . نمیدانی اگر ، حق حکم نداری . تخصص در امری ، مجوز حکم برای هیچ کس صادر نمیکند . آن پزشک جراح مغز در مقابل سکتۀ مغزی یک نفر که منجر به کما » شده حتی  ، فقط حق مداوا دارد نه حق امر به انفصال همۀ دستگاههای زنده ماندن آن محتضر و گرفتن جان او .

ممکن است بگویند که : یک دامپزشک متخصص اگر برایش اثبات شود که یک میلیون قطعه مرغ به مرضی دچار شده اند که می بایست همگی معدوم شوند ، حکم به معدوم شدنشان میدهد . و حکمش نیز می بایست بدون چون و چرا اجرا شود .

بله . چنین حکمی رواست . اما آن دامپزشک بر اساس اینکه چه مقدار از این مرغها را بی خدایان میخورند و چه مقدار آن را با خدایان میخورند ، حکم نکرده . بلکه سلامت همۀ آنها برایش مهم بوده . و همچنین آن متخصص در راستای ضرر و زیان و یا سود مرغداریها و صاحبان آنها ، فتوای معدوم کردن آن مرغها را نداده . و هیچگونه نفع شخصی در این میان نداشته است .  آیا کلیسای قرون وسطی وقتی حکم به معدوم نمودن خروسهایی نمود که به بازار مرغ کلیسا ضرر می رساند در رابطه با منافع عموم مردم بود ؟ یا منافع کلیسا ؟ حالا چون کشیشان کلیسا متخصص در امور بودند ، آیا حق چنین حکمی را داشتند ؟ یا تخصصشان فقط در راستای حفظ منافع خودشان بود و آن حکمها نیز از آن جهت صادر شدند ؟

یکشنبه 28 بهمن 97  

سلسلۀ غرامتیان

قسمت اول :

هیچ کس نمیداند که سلسلۀ غرامتیان ، از چه تاریخی ، از کجا ، و چگونه به وجود آمدند . حتی بنیانگذار این سلسله نیز نامعلوم و در هاله ای از ابهام است .

همانطور که سر آغاز این سلسله ، نامعلوم است ، پایان و انتهای آن نیز مشخص نیست . اما وسعت فرمانروایی این سلسله کاملاً مشخص و معلوم است . همۀ جهان هستی .

حتی یک سانتیمتر مربع از این کرۀ خاکی ، خارج از قلمرو غرامتیان نبوده و نیست . و نه تنها زمین ، بلکه سایر کرات و کهکشانها نیز تحت سیطرۀ این سلسله بوده و تا ابد نیز به همین قرار باقی خواهد ماند .

از نام آشناترین غرامتیان بین کرات ، میتوان از خورشید نام برد .

در یک جملۀ ساده میتوان گفت که خورشید غرامت زمین و زمینیان را می پردازد . پس خواسته یا نا خواسته از سلسلۀ غرامتیان محسوب میشود . تاریخ تولد خورشید به 4567 میلیارد سال پیش بر میگردد . و با این رقم نجومی که از عمر آن میگذرد ، هنوز در میانسالی به سر می برد . و با توجه به تاریخ تولد زمین که 454 میلیارد سال پیش می باشد ، می توان گفت اگر خورشید 4113 میلیارد سال ، قبل از زمین متولد شده باشد ، هنوز در آن دوران جزو سلسلۀ غرامتیان نبوده و نباید آن سالها را مرتبط با دوران سلطۀ غرامتیان محسوب کنیم .

اما به هیچ وجه اینگونه نیست و می بایست همۀ عمر خورشید را جزو دوران سلسلۀ غرامتیان محاسبه کنیم .

با یک مثال عینی بهتر خواهیم توانست به این موضوع پی ببریم .

فرض کنیم دختری در سن 25 سالگی ازدواج میکند و در سن 26 سالگی صاحب فرزندی می شود . و آن دختر ، که اکنون یک مادر است ، تا آخر عمر خود ، خواسته یا ناخواسته ، به فرزند خویش غرامت خواهد پرداخت و جزو سلسلۀ غرامتیان محسوب میشود . حال اگر آن دختر را خورشید و فرزند وی را زمین بنامیم ، آیا میتوان گفت که 25 سال عمر ماقبل آن دختر هیچ ربطی به سلسلۀ غرامتیان ندارد ؟ اگر 25 سال عمر آن دختر را از وی بگیریم ، در آن صورت خود آن دختر هنوز وجود خارجی نخواهد داشت . پس چگونه چیزی که خودش بی وجود است می تواند به دیگری وجود بخشد ؟

به این ترتیب باید قبول کنیم که آن 25 سال هم در حقیقت لازمۀ سیر و تکامل آن دختر برای ایجاد یک وجود است . یعنی آن 25 سال پیش زمینه ای است برای ورود به سلسلۀ غرامتیان .

و به زبانی ساده تر ، آن دختر برای این به وجود آمده است که خود به وجود بیاورد . پس میتوان گفت که حتی قبل از تولدش نیز جزو سلسلۀ غرامتیان بوده و همچنین تمام آن 25 سال نیز یک غرامتی بوده است .

در مثال اول دبستان تا دانشگاه  نیز میتوان به همین روال پیش رفت . اگر کسی اول دبستان را نخوانده باشد ، میتواند در همان بدو امر وارد دانشگاه شود ؟ نه البته که نمیتواند . دانشگاه زائیدۀ 12 سال دبستان و دبیرستان می باشد . و فرزند آن دختر ، زائیدۀ 25 سال عمر آن دختر بوده و بدون پیش زمینه و پیش پرداخت عمر آن دختر ، هرگز آن بچه متولد نمیشد . همانطور که قبلا اشاره شد ، اگر آن دختر خورشید و فرزند وی ، زمین فرض شود ، در داستان زمین و خورشید نیز همین روال و قاعده حاکم است و 4113 میلیارد سال عمر خورشید ، پیش از تولد زمین ، در حقیقت همان پیش زمینه و پیش پرداخت برای تولد زمین می باشد و نهایتاً میتوان نتیجه گرفت که خورشید از بدو تولدش ، جزو سلسلۀ غرامتیان بوده است . و حتی پیش از آن .

اگر حوصله داشته باشم ، این داستان ادامه دارد .

شنبه 27 بهمن 97

یاد یار مهربان آید همی

 

پنج و شش روزی خیالم 

هر شب از دستم گرفته

پیش خویشم می بَرَد

خانه ای آنسوی ابر

وسعتی در حد صبر

با رهی پر پیچ و خم

دور و نزدیکش چه دانم ؟

اندکی بیش است و کم .

دست در دست خیال

می سپارم در سکوت

راه بی فرجام خویش

تا رِسَم در جای خویش .

چشم بندی هم به چشم

هر دو دستم پیش رو

تا نیفتم ناگهان

در سراب بیدلان .

می رسیم آنجا که دنیای من است

به همانجایی که من هم بی من است .

دیدمش بنشسته در کنج فِراق

آیتی می خوانَد از آیات طاق

گوشۀ چشمی که تر بود از فغان  

گوشۀ چشمی به سوی آسمان

یک نگاه نیمه هم بر من نمود

اینکه بنشین ای مسافر در سکوت .

اندکی تردید و آنگه می نشینم در کنار

تا ببینم زندگی را در قمار

رو به من کرد و چنینم لب گشود :

در پی من بودی اینک این منم

تو چه می خواهی از این جان و تنم ؟

این همان جان است که عمری با تو بود

تن به جان آمد ز دستت ، جان خویشش در ربود

اینک اینجا آمدی جان خواه خویش ؟

پا گشادی در طلب در راه خویش ؟

با چه رویی آمدی اندر طلب ؟

تو طلبها را ز جانت وا طلب

این همان جان است که می باید سبب

گر سببها را ندانی تو سَبَق

هرگز آن جانت نیابی در طَبَق .

پا شدم از مجلسش بیرون شدم

نرم نرمک راهی جیحون شدم

یادم آمد رودکی با یار خویش

می تند هم جان و هم طومار خویش :

بوی جوی مولیان آید همی

یاد یار مهربان آید همی

ریگ آموی و درشتی های او

زیر پا چون پرنیان آید همی

ای تو یارا شاد باش و دیر زی

میر زی تو ، شادمان آید همی

میر ماه است و ، یار آن آسمان

ماه سوی آسمان آید همی

میر سرو است و ، یار آن بوسِتان

سرو سوی بوسِتان آید همی

پنجشنبه 18 بهمن ماه 97  

سلسلۀ غرامتیان

قسمت سوم : ( کابوسی در خواب )

 

قاضی : چرا آن مرد را کشتی ؟

متهم : مگر فامیل شما بود ؟

قاضی : چه فرقی میکند چه کسی بود ؟ سوال من این است که چرا آن مرد را کشتی ؟

متهم : اگر آشنای شما نیست ، پس شما چکاره اید که می پرسید ؟ به شما چه مربوط ؟

قاضی : من باید بین شما و آن مردی که کشتی ، عدالت را برقرار کنم .

متهم : چرا ؟ مگر شما خدا هستید ؟  

قاضی : اولا اینجا من سوال میکنم و شما جواب میدهید و شما حق سوال کردن ندارید . دوما این چه سوالی است که میکنید ؟ خدا برتر از هر چیز و هر کسی است .

متهم : اولا چه کسی چنین تقسیم نابجایی کرده که شما می توانید بپرسید ولی من نه ؟ اصلاً چه کسی به شما چنین اختیاری داده ؟ دوماً به من بگویید ببینم ، چرا وقتی قابیل ، هابیل را کشت ، هیچ قاضی در آن موضوع دخالت نکرد ؟ و چرا هیچ کس در مورد هابیل و قابیل ، داستان عدالت را برقرار نکرد ؟

قاضی : این غلط کردنها به شما نیامده . فقط جواب سوال را بده .

متهم : این غلط کردنها هم به شما نیامده که جای خدا بنشینید .

قاضی : اما شما جرمی مرتکب شده اید که باید پاسخگو باشید .

متهم : به شما یا به خدا ؟

قاضی : هم به من و هم به خدا .

متهم : اینجا یا اون دنیا ؟

قاضی : هم اینجا و هم اون دنیا .

متهم : شما که گفتید آن مرد فامیل شما نیست . پس چرا باید به شما توضیح بدهم ؟ در ضمن اگر خدا به همۀ امور آگاه است و دانا ، نادانی مثل تو به چه کارش آید که حتی نمیدانی که چرا من آن مرد را کشتم ؟ و اگر مدعی هستی که شما نمایندۀ خدا بر روی زمینی ، خب آقای نماینده ، پاشو برو اون قابیل را پیدا کن و بپرس چرا هابیل را کشت ؟ و اگر قرار است به خدا جوابگو باشم ، اون دنیا خودم به خدا می گویم . هر چند که فکر نکنم نیازی به این کار باشد . چون خدا به همۀ امور آگاه است . پس گفتن من چه فرقی به حال خدا میکند . او که میداند .

قاضی : اما شما باید در این دنیا هم قصاص شوید .

متهم : چرا ؟ برای یک خلاف ، چند بار یک نفر را به مسلخ می برند ؟ اینجا که می کشید . آنجا هم که میکشند . شما را چه کسی باید محاکمه کند که مرا میکشید ؟ قتل ، قتل است دیگر . چه فرقی میکند ؟ وقتی من میکشم ، می شوم مجرم . اما همین که شما بکشید ، اسمش می شود عدالت آره ؟

قاضی : تو دیوانه ای ؟

متهم : نه . فقط یک احمقم که هر داستانی را باور میکنم .

خیس عرق از خواب پریدم .

روی تختم نشسته ام به این فکر میکنم که :

هابیل از سلسلۀ غرامتیان بود آیا ؟

بعدش هم یاد داستان مولانا افتادم که :

حسن مُرد .

حالا در جملۀ حسن مُرد »

فاعل و فعل و مفعول ، کدام است ؟

حسن » فاعل است .

چون عمل مردن را او انجام داده است .

مُرد » فعل است

چون حالت جمله را بیان میکند .

خب پس مفعول کو ؟

  حسن » مفعول است .

چون عمل مردن » بر روی او انجام شده است .

با این حساب میتوان گفت : حسن قاتل خودش می باشد .

چون حسن » خودش را مُردانده ( الان اختراع کردم ) است .

آهااااااااااای آقای قاضی !!!!!!!!!

بیا حسن » را محاکمه کن . چون قاتل خودش هست .

بیراه نمی گفت آن رند شیراز که :

این طایفه از کشته ستانند غرامت »

حالا دیدید ؟ زمان حافظ نیز سلسلۀ غرامتیان وجود داشت .

برگردیم به حسن »

چه بکنیم با این قاتل که خودش را به قتل رسانده ؟

لطفاً نگویید که مردن با قتل فرق میکند .

این را خودم هم میدانم .

اما اینجا قتل اتفاق افتاده نه مردن .

چون حسن خودش را به دست خودش مُردانده »

این یک قتل است . حالا شبهه عمد یا عمد بودن آن را ، همان قاضی نمایندۀ خدا باید بیاید تشخیص دهد .

حالا ببینیم آن یکی رند چه می گوید :

ماتَ زیدٌ ، زید اگر فاعل بُوَد

لیک فاعل نیست ، کو عاطل بُوَد

او ز روی لفظ نحوی فاعل است

ورنه او مفعول و موتش قاتل است

خیلی خب . قاتل پیدا شد .  

مولانا گفت : مرگ ، قاتل است .

خب پس باید غرامت » از مرگ بگیریم .

حسن : مرگ و زندگی ، دست کیست ؟

مادر حسن : خدا

دوشنبه 29 بهمن ماه 97

نذر کردم گر از این غم به در آیم روزی

تا در میکده شادان و غزل خوان بروم

حافظ

حافظ این نذر تو مقبول نیفتد به خدا

خاک آن میکده افتاده از این خاک جدا

این همه گند که بر سیرت محراب زدند

محو شد میکده و ساقی پوشیده ردا

یکشنبه 12 اسفند 97

می خوانم و می فهمم و میگذرم
و دوباره که باز میگردم
نقطه . سرِ سطر

و میدانم که هیچ نمیدانم
برخی مطالب ، چنان ماندگارند در ذهن آدمی
که گویی وایتکس » مرگ نیز
قادر به زدودن آن لکه ی ماندگار نیست

و برخی نیز ، چنان فهم آورند که تو را ؛ وَهم !!! آورند
و تو در زمان ،،، چنین خیال میکنی ؛ که فهمیدی
اما دوباره که باز گشتی به همان نقطه ی پیشین
معانی دیگری از کانِ فهم ؛ برایت روشن میشود
که تو
تشنه ی بیقراری و
دیگر
جرعه جرعه سیراب نمی شوی
و آنگاه
نهر نهر می نوشی
تا دریا شوی
و بحر بحر می خروشی
بر خارای ساحل نادانی


.


گویا مستی من با این غزل شنیدنیست

سمن بویان غبار غم چو بنشینند بنشانند
پری رویان قرار از دل چو بستیزند ، بستانند


می خوانم و می خوانم و می خوانم و می خوانم
به تکرار روزهای بر باد رفته » ام
و اَشلی » را چنان در رویاهای خویش می پرورانم
که آشیل » روئین تن از آن میسازم
و چقدر هم به خود می بالم از اندوخته های دانائیم
و یک شب اما
حنجره شجریان ، پنجره بینائیم را اینگونه می گشاید
به فتراک جفا ، دلها چو بر بندند ، بر بندند .
و دوباره و سه باره و پاره پاره این هوش من
که سالها خواندم و ندانستم که کدام بند » ؛؛؛
اسارت دل است و
کدام بند » بسته ی ناگشوده ؟


و یک روز


با دولت آبادی در کلیدر » کوهستانی ،،، در خراسان
بر روی تپه ای می نشینم و
غروبی را تماشا میکنم که پیش از این نیز
در همان بر باد رفته » ها دیده بودم و ندیده بودم آن سنگریزه را
که در کشاکشی عجیب
این یک فرو میرود در افقهای دور دست و
آن دگر
 سایه » می گستراند در بی نهایت

و باز میگذرد زمان و
من
سرانگشتان خویش
به عاریت میدهم به ارغنونی » که گویا ثالثی »
از همان خراسانِ هراسان می نوازد


و کمی دورتر
در کاشانم و
پشت پنجره ای بر سپهر می نگرم با سپهری »  
و آسمان ابری
و
دل زخمی سهراب »  
که
  نوش دارو » میطلبد
از نجوای :  

من به اندازه یک ابر دلم میگیرد
وقتی از پنجره میبینم ،،، حوری
دختر بالغ همسایه
پای کمیاب ترین نارون روی زمین
فقه می خواند !!!


و من آنقدر در کوچه » مشیری رفتم و رفتم و رفتم
که
وقتی به خود آمدم
دیدم
دولت آبادی
  سایه های بیداری » را چنان گسترانده
که من
امروز
غلام چشم آن ترکم که در خواب خوش مستی
 دلشدگان » را هستی بخشید  
و گویا او نیز
خراسان پیشه بود
و
همچون مولانا
در بند شمسی » از تبریز ؛ تب » ریز » شد  


راهشان پایدار
و سایه های بیداری » شان بر سرم مستدام  


پنجشنبه 29 آبان 94

 

در وصف بهار

 

میرسد باز این بهار باده ها

ساقی سیمین تنان ساقه ها

فتنه دارد نرگس مستانه اش

دیده مفتون میکند فتانه اش

چادر از رخ می گشاید بی دریغ

می سپارد بهمن و دی را به تیغ

می دمد روح شکوفه بر درخت

یاس عریان را دهد گلهای رخت

رَز بیاراید به برگ و شاخه ها

دختر رَز را عروس باده ها

با بنفشه گوید از رنگ بنفش

برگ و گلهایش زند صد گونه نقش

نسترن را می نوازد با نسیم

با همان دم ، زر شود جانش نه سیم

اشک مریم را ببیند سر به زیر

گوید او را زیر سر داری سفیر ؟

گوید آری من اسیر ره شدم

شرمسار جذبه های مه شدم

لاله بودم پیش از این با داغ دل

کس ندارد همچو من پایی به گِل  

می زداید اشک از چشمان وی

می گمارد وی به دشتستان جِی ( 1 )

هر گلی را بادۀ رنگی دهد

بر هَزاران نغمۀ چنگی » دهد

آن شنیدستی که در عهد عمر

بود چنگی مطربی با کرّ و فر

بلبل از آواز او بی خود شدی

یک طرب ز آواز خوبش صد شدی » ( 2 )

اینک اینک این بهار و این شما

بس مبارک باشد این مرغ هما

پ. ن :

( 1 ) جی = نام قدیم اصفهان

( 2 ) آن شنیدستی که در = مثنوی مولانا – دفتر اول – داستان پیر چنگی

جمعه دوم فروردین 98

نذر کردم گر از این غم به در آیم روزی

تا در میکده شادان و غزل خوان بروم

حافظ

حافظ این نذر تو مقبول نیفتد به خدا

خاک آن میکده افتاده از این خاک جدا

این همه گند که بر سیرت محراب زدند

محو شد میکده و ساقی پوشیده ردا

یکشنبه 12 اسفند 97

چند وقتی هست که دل و دماغ هیچ کاری را ندارم .

بی حوصله ام .

درست مثل کسی که پول زیادی را گم کرده باشد .

عجب مثال بیخودی زدم .

آخه من توی عمرم ،

کی پول قلمبه داشتم که آن را گمش کنم

و تازه احساس خاصی هم در موردش داشته باشم ؟

نمیدانم چرا بعضی وقتها میروم سراغ برخی تمثیل ها

که نه رابطۀ نَسَبی با من دارند و نه رابطۀ سَبَبی .

بگذریم

داشتم کتاب شعر » مرهم مهتاب » از شاعر گرانقدر استاد ناظر شرفانه ای را می خواندم که با دست خط و امضای خودش در تاریخ 98 / 8 / 28 به بنده عنایت فرمودند . هیچ یادم نمی رود وقتی در آن جلسه ، از استاد اجازه گرفتم تا غزل به کجا چنین شتابان » سرودۀ خودم را در پیشگاه ایشان بخوانم ، قبل از خواندن غزل ، چه اضطرابی داشتم و پس از خواندن آن ، چه شوقی . شاعر گرانقدر فقط یک ساعت در مورد یک بیت از آن غزل بیاناتی فرمودند که خود من که آن غزل را سروده بودم ، مبهوت نگاهش میکردم که : آخه چطور ممکن است من بیتی را بگویم که این همه اعجاز در آن باشد و خودم بیخبر ؟ و امروز بعد از حدود 10 سال ، وقتی خوب نگاه میکنم ، می بینم آن غزل و آن یک بیت ، نه تنها هیچ اعجاز و ایجاز شعری نداشته ، بلکه یک غزل ساده و پیش پا افتاده ای هست که حتی برخی از ابیاتش ، بی معنی نیز هست . اما استاد بزرگوار با دید » بزرگوارانه ، چنان آن غزل و آن بیت را ستودند که آن روز من احساس مولوی » بودن کردم . و آن وقت من ! چه کردم با ؟

از این هم بگذریم .

یک غزل زیبا از همان کتاب را که خیلی دوستش دارم ، هدیۀ سال نو برای دوستانی که با همۀ بد اخلاقی هایم ساختند و دم بر نیاوردند ؛ و صد البته برای عزیزی که بیش از همه رنجاندمش ، تقدیم میکنم :  

می خواستم گلواژه ای پیدا کنم ، اما نشد

منظومه ای از حسن او انشاء کنم ، اما نشد

می خواستم با بال نور ، تا شهر رویاهای دور

فارغ ز پروای عبور ، پَر ! وا کنم ، اما نشد

می خواستم از پای شب ، زنجیر ظلمت بگسلم

وان سینۀ بی نور را ، سینا کنم ، اما نشد

می خواستم بر پیکر پروانه ای پَر سوخته

از دیدگانم شبنمی ، اهدا کنم ، اما نشد

می خواستم حتی شبی ، در خلوت بیغوله ای

تنهای تنها ، با دلم نجوا کنم ، اما نشد

حرف وفاق و همدلی ، یک واژۀ گمگشته بود

می خواستم ، آن واژه را پیدا کنم ، اما نشد

من شمع بودم ، اخگر او ، من گنج بودم ، گوهر او

می خواستم ، خود را در او معنا کنم ، اما نشد

م .م . ناظر شرفخانه ای

نوای آسمانی شجریانِ پدر با روح این غزل در آمیخت و بار دیگر غنچه های جانم را شکوفا نمود .

12 فروردین 98

1

عرق نعناع

فصل اول – قسمت اول

چند روزی بود که حواسم به او بود .

موقع ناهار که میشد همراه با ظرف غذایش ،

یک کیسه پر از قرص و دارو نیز سر میز ناهار می آورد .

قبلاً میز ناهارمان جدا از هم بود .

آنها در یک گوشۀ  سالن و ما نیز در گوشۀ  دیگر .

البته همان موقع هم میدیدم که  داروهایش را با خود ،

سر میز ناهار می آورد . اما چندان اهمیتی نمیدادم .

ولی حالا که چند روزی هست که با هم ناهار میخوریم ،

دیدن این همه دارو و استفادۀ  مداوم ایشان از داروها ،

خصوصاً سر ناهار ، که تقریباً پس از هر لقمه ای غذا ،

قرصی نیز ، چاشنی آن میکند ، ناراحتم میکند.

از آنجایی که خودم چندان اعتقادی به دوا و دکتر ندارم ،

خیال میکنم  هر کس که مبادرت به استعمال دارو میکند ،

خصوصاً آنهایی که در این کار افراط میکنند ،

شبیه آدمهای معتاد هستند 

و از آنجایی که از مواد مخدر ،

به اندازۀ  اعراب و انگلیسیها و روسها متنفر هستم ،

لذا ، تحمل آدمهای این چنینی برایم چندان آسان نیست .

و یا بهتر است بگویم : بسیار سخت است .

چند بار خواستم علت خوردن این همه قرص را از ایشان بپرسم .

اما ادب حکم میکرد از این کار  پرهیز کنم .

با خود گفتم : لابد مریض هست

و گرنه آدم سالم که اینقدر  قرص نمیخورد .

مدتی بدون اینکه متوجه شود رفتارش را زیر نظر داشتم .

پس از چند روز بالاخره به این نتیجه رسیدم که بیماری ایشان ،

بیشتر ، عارضۀ  روحیست تا جسمی .

و شاید هم بهتر است بگویم :

احساس کمبود محبت عاطفی اطرافیان ، نسبت به ایشان .

استفاده از کلمۀ   بیماری » برای اینگونه موارد

به نظرم چندان خوش آیند نیست .  

آن روز نیز طبق معمول هر روز ،

رفتار ایشان همان بود که در روزهای قبل .

پس از خوردن ناهار ،

خودکارم را از جیبم در آورده و به جان ورقی کاغذ افتادم .

زیر چشمی حواسم به ایشان نیز بود

که زیر چشمی مرا می پایید .

اما آرام بودم و طبیعی . کارم که با کاغذ و خودکار تمام شد  

برگۀ  کاغذ را روی میز ، سُر دادم به سمت ایشان .

قبل از اینکه به کاغذ نگاه کند نگاهی عاقل اندر سفیه در من نمود  

و با لهجۀ اصفهانی پرسید : این چی چی یست ؟

گفتم :

یعنی چشمهای به آن درشتی و زیبایی ، آنقدر کم سوست که

تشخیص برگۀ کاغذ برایش مشکل است ؟

با همان لهجۀ غلیظ اصفهانی گفت :

کاغه ذو که داره م میبینم . آ.

اینی که روش نوشتی چی چی یست ؟

گفتم : مگر سواد ندارید ؟ خوب ! خودتان بخوانید .

عینکش را از توی قابش در آورد و به چشمش زد .

( با عینک خوشگل تر شد )

البته چشمانش آنقدر ضعیف نبود که نتواند نوشتۀ  روی کاغذ را

بخواند . ولی ظاهراً خودش هم میدانست که عینک ، زیبایی

چهرهاش را دو چندان میکند

و شاید هم میخواست برای من کلاس بگذارد .

من ، برگۀ کاغذ دیگری برداشته و الکی با آن ور میرفتم .

اما زیر چشمی همۀ حواسم به او بود .

چند لحظه ای کاغذ را پیش رویش داشت .

اینکه چیزی از نوشتۀ مرا خواند یا نه ، نمیدانم .

اما پس از چند لحظه ، کاغذ را روی میز پرت کرد

و گفت : خوب ! حالا این یعنی چی ؟

گفتم : خب ! غزل زیبایی از حافظ است . برای شما نوشتم . گفتم

شاید خوشتان بیاید .

گفت :

چند بیت شعر به چه درد من میخورد ؟ اصلاً غزل و شعر و معر  

به چه درد آدم میخورد ؟

بدون اینکه جوابش را بدهم ، برگۀ کاغذ را از روی میز برداشتم و با

صدای ملایمی خواندم :

در وفای عشق تو ، مشهور خوبانم چو شمع

شب نشین ، کوی سربازان و رندانم چو شمع

بی جمال عالم آرای تو ، روزم چون شبست

با کمال عشق تو ، در عین نقصانم چو شمع

آتش دل ، کی به آب دیده بنشانم چو شمع ؟

سرم را که بلند کردم ، دیدم ، رفته .

هفدهم خرداد 1391 

 

عرق نعناع

 

فصل اول - قسمت دوم

 

میدانستم که عمل توهین آمیز ایشان

در رابطه با گوش نکردن به دکلمه غزل حافظ ،

در راستای همان یاس و نامیدی روحی وی میباشد .

نه ، قصد توهین به من . لذا از این بابت چندان دلگیر نشدم .

.

تمام شب ، بوی خوش یاس که از پنجرۀ اتاق خوابم برای مدهوش

کردن من با گامهای آهسته ، وارد اتاقم شده بود ، مستم نمود .

زیباترین و گیراترین شراب دنیاست ، بوی یاس را میگویم .

صبح زود ، طبق عادت معمول بیدار شدم .

اولین کارم ، یک نفس عمیق بود .

انگار تمام دیشب را به هنگام خواب ، بی هیچ نفسی خوابیده بودم .

به امید تنفسی با رایحه ی یاس ، به هنگام بیداری از خواب .

آپارتمانم در طبقۀ اول مجتمع قرار دارد .

مجتمع بسیار شیکی است و همینطور آپارتمانم .

البته اجاره است .

اما اجاره نشینی و خوش نشینی ، لذت دیگری دارد .

دیوار کوتاهی ، همراه با نرده های آهنین ، حصار مجتمع است .

سرتاسر بغل دیوار را یاس کاشته اند .

شاخه های یاس با پیچیدن به دور نرده ها ،

تمرین مأموران آتش نشانی را تداعی میکنند .

ماه اردیبهشت و نیمی از ماه خرداد ، فصل یاس است در اصفهان .

از پنجرۀ اتاقم ، زیبایی طلوع خورشید و رایحۀ جان بخش یاس ها

را به تماشا ایستاده ام .

زنگ ساعت موبایلم را ( به قول فرهنگستانیها : همراهم ) که دیرتر از

من از خواب بیدار شده ،،، ساکتش میکنم .

حمام سحری ، یعنی تولدی دوباره .  

مغز گردو با پنیر . دلپذیرترین صبحانه .

البته برای تنوع گاهی نیز سر شیر با عسل .

زندگی مجردی یعنی همین . عشق دنیا .

لباسم را که از دیشب اطو زده آماده است ، می پوشم .

یک روز ادکلن دویت » و یک روز عطر یاس . یک روز در میان .

از در مجتمع بیرون میزنم . چند شاخه گل یاس نیز می چینم .

چند بار ، نگهبانی تذکر داده است که : 

شما تنها کسی هستید که هر روز گلهای یاس را می چینید :

( با دوربینهای مدار بسته میبیند ) .

_ لطفاً از چیدن گلها خود داری کنید .

_ و اگر نکنم ؟؟؟

_ مجبورم به هیئت مدیره گزارش کنم .

_ کار بسیار نیکیست . حتماً این کار را بکنید .

_ آخه !!! هیچکس به غیر از شما به آنها دست نمیزند .

_ خوب !!! لابد نمی فهمند !!!

_ من که از پس شما بر نمی آیم .

_ شما که سهل است ، خدا هم از پس من بر نمی آید .

_ نگویید ، این حرف را ، گناه دارد .

_ دفتر حساب و کتاب آخرت من و شما که با هم یکی نیست ؟

هست ؟

_ نه خیر قربان .

_ پس نگران نباشید . به پای شما نوشته نمی شود .

در چند روز اخیر ، این چندمین تذکر نگهبانی بود .

اما من کی گوشم به این حرفها بدهکار بود که حالا باشد .

گفتم که :  

مجرد باش و عشق دنیا را بکن .

طبق معمول ، زودتر از همه به کارگاه رسیدم .

لباس کارم را نپوشیدم و منتظر شدم تا بقیه نیز بیایند .

هر کدام از بچه ها که وارد سالن میشوند ،

اول دماغشان به کار می افتد .

بوی عطر گل یاس در سالن پیچیده . هم عطرش را زده ام و هم

گلش را با خودم آورده ام .

ایشان نیز با یکی از دوستانش وارد سالن شدند .

به خاطر سن زیادم ، همیشه آنها سلام میکنند .

البته من هم سعی میکنم پیش دستی کنم . ولی بیشتر ایشان

موفق تر است .

گلهای یاس را به طرفش گرفتم و گفتم :

امروز اینها را مخصوص شما چیده ام .

گلها را گرفت و تشکر کرد

و به طرف رخت کن مخصوص خودشان رفت .

چند روزی است که کارمان فشرده و زیاد شده .

به خاطر سفارشی که کارفرما گرفته . حدود دو ساعتی طول کشید

تا کار همۀ بچه ها را راست و ریس کنم .

معمولاً ساعات اولیۀ صبح ، وقت سر خاراندن هم ندارم .

یک نخ سیگار از کمدم برداشتم تا به بیرون از سالن بروم . برای

کشیدن سیگار . موقع رد شدن ، روی یکی از میز کارها ، گلهای

پلاسیدۀ یاس را دیدم . گلها را توی آب نگذاشته بود . همانطوری

انداخته بود روی میز .

 

ساعت 30 : 4 سحرگاه جمعه نوزدهم خرداد 1391

 

عرق نعناع

فصل اول - قسمت چهارم

 

ناهارش را خورده و نخورده بلند شد .

ظرف غذا و  وسایلش را از روی میز جمع کرد و راه افتاد .

دو سه قدمی دور شده بود که صدایش کردم .

چهره اش گرفته و غمگین بود .

ظاهراً کمی تند رفته بودم .

رفتار آمرانه ام ، آن هم در حضور همۀ بچه ها

چندان مناسب غرور و متانت ایشان نبود .

رفتار و اخلاق و متانتش قابل تحسین است .

حتی یک بار هم ندیدم که با کارکنان مرد

شوخی یا بگو بخند بکند . و حتی با کارکنان خانم .

همانطور که ایستاده بود گفت :

حتماً باید شعر بعد از ناهار را هم گوش کنم .

چشم !!!

اجازه بدهید وسایلم را توی کمدم بگذارم و برگردم .

جواب رفتار نامناسب نیم ساعت پیشم را

با یک جمله ی مودبانه عین پتک به سرم کوبید .

یک لحظه گم شدم .

میان آسمان و زمین معلق ماندم .

احساس پوچی و سبکی میکردم .

هنوز ایستاده بود .

چشم در چشم من .

درون چشمهایش غمی سنگین لانه کرده .

نمیدانم چیست ؟

چشم ، تنها عضوی از بدن است

که هیچوقت معنی و مفهوم دروغ را یاد نمیگیرد

و تنها عضویست که حقایق را همانطور که هست واگو میکند .

هر احساسی را بی هیچ کلامی به صد زبان بیان میکند .

چشم ؛ منبع حقایق ناگفتۀ انسانهاست .

چشم ؛ هالۀ ابهام و ایهام شعر ناسرودۀ آدمیست .

چشم ؛ رمز گشای راز دلهاست .

چنان گیج شده بودم که گویی مغزم از کار افتاده است .

با طنین صدایش

انگار از خواب بیدار شدم .

_ نگفتید !!! اگر امری هست بفرمایید .

_ نه !!! فقط فقط . به تته پته افتاده بودم .

خودم را سریع جمع و جور کردم و گفتم :

عرق نعناع عرق نعناع را یادتان رفت با خود ببرید .

گفت : مگر آن را برای درمان من نگرفتید ؟

با دست پاچگی ، گفتم : چرا .

گفت : پس باشه همانجا . تا برگردم با چایی بخورم .

شاید افاقه کرد

چایی با عرق نعناع ، همراه شعر حافظ .

حافظ درمانی و نعناع درمانی !!!!!

معجون خوبی به نظر میرسد .

امتحانش که مجانیست .

با اجازه .

این را گفت و به سمت رختکن خانمها راه افتاد .

اصلاً !!! حال خودم را نمی فهمیدم .

چنان مودبانه ادبم کرده بود

که در تمام عمرم هیچ کس ، حتی جرأت نکرده بود چنین

رفتاری را با من به ذهنش خطور دهد .

چند بار سعی کردم از روی صندلی بلند شده و خودم را

به بیرون از سالن برسانم . اما انگار مرا روی صندلی

دوخته بودند . نه تنها توان فیزیکی بلکه توان فکری خود را

نیز از دست داده بودم . هر کاری میکردم که تا افکارم را

متمرکز و منسجم کنم نمی توانستم . آنقدر با خودم

کلنجار رفتم که یک وقت دیدم یک ورق کاغذ و یک خودکار

روی میز ، پیش رویم گذاشت .

حتی برگشتنش را هم متوجه نشده بودم .

رفت و آن طرف میز ،

درست روی صندلی مقابل من نشست . رو در رو .

تقریباً همۀ بچه ها ، دور میز را خالی کرده بودند .

نه به خاطر برخوردهای امروز .

بلکه کار هر روزشان می باشد .

یک عده ای بعد از ناهار چرتی میزنند

و چند نفر هم به باغ مجاور میروند .

برای خوردن چاغاله بادام .

من ماندم و ایشان . همه رفته بودند .

خودکار را برداشتم .

اما احساس کردم دستم میلرزد .

سعی کردم به خودم مسلط باشم .

با خودم گفتم : من که نیت بدی نداشتم .

فقط میخواستم از نظر روحی تقویتش کنم

و از دست آن همه دارو خلاصش کنم .

یا نباید دخالت می کردم

و یا حالا که درگیر ماجرا شده ام

باید با قاطعیت و اراده کامل ادامه بدهم .

گفتم : تا شما یک چایی برای من و یکی هم برای

خودتان بریزید ، من نیز غزل حافظ را سریع می نویسم .

فلاکس چای را که برداشت

گفت : به به !!! چایی با عرق نعناع .

از کجا میدانستید که من ،

چایی با عرق نعناع را دوست دارم ؟

 _ نمیدانستم !

خندۀ ملایمی روی لبانش نقش بست و هم زمان ، چال

زنخدانش ، هویدا . تا حالا دقت نکرده بودم . و شاید هم

تا حالا ، ایشان نخندیده بود تا ببینم .

نوشتم :

ای دل ! گر از آن چاه زنخدان بدر آئی

هر جا که روی ، زود پشیمان به در آئی

 

هش دار ! که گر ، وسوسۀ عقل کنی گوش

آدم صفت از روضۀ رضوان بدر آئی

 

.

 

چندان ! چو صبا ، بر تو گمارم دم همت

کز غنچه چو گل ، خرم و خندان بدر آئی

 

ورق کاغذ را از من گرفت ؛

عینکش را از قابش در آورد و به چشمش زد

و شروع به خواندن غزل حافظ نمود .

یکی دو بار دستش را همراه ورق کاغذ ، کمی به طرف

پایین کشید و از بالای عینکش نگاهی به من انداخت و

دوباره ادامه داد .

ورق کاغذ را روی میز مقابل من گذاشت و گفت :

شما بخوانید .

_ چرا ؟ مگر خودتان نخواندید ؟

_ خواندم . ولی شما شعر را قشنگتر می خوانید .

_ و شما خیلی قشنگتر وسط شعر خوانی من ، آهسته

و بی خبر در میروید . نه ؟

_ خوب . صد بار که نبوده . فقط یک بار .

_ بله . راست میگویید . من تا به حال ، هزار بار برای

شما شعر خوانده ام و شما فقط یک بار فرار را بر قرار

ترجیح داده اید . نه ؟

_ این قدر سخت نگیرید . از آن بابت عذر میخواهم .

لطفاً بخوانید .

و من خواندم :

 

جان میدهم از حسرت دیدار تو  چون صبح

باشد که چو خورشید درخشان بدر آئی

 

زیبایی غزل و احساس آرامشی که بیان لطفاً بخوانید

» در من ایجاد کرده بود ، بالهای پروازم را گشود . حتی ،

صندلی را که تا همین چند لحظه پیش به آن میخکوب

شده بودم ، با خودم به آسمان خیال بردم .

پرواز با صندلی ! باید » برادران رایت » را پیدا کنم و

مژدۀ پرواز با صندلی را به آنها نیز بدهم .

باید امشب بروم »

باید امشب ، چمدانی را »

که به اندازۀ پیراهن تنهایی من جا دارد ، بردارم »

و به سمتی بروم

رو به آن وسعت بی واژه که همواره مرا میخواند »

یک نفر باز صدا زد :

وقت ناهار تمام .

 

پنجشنبه ساعت 6 بعداز ظهر بیست و پنجم خرداد 1391

 

 

عرق نعناع

فصل اول - قسمت سوم

رسول بود . آمده بود دنبالم . برای چایی صبحانه .

چند نفر دور میز و بعضی نیز لقمه ای نان و لیوانی چایی به دست ،

در جای جای سالن پخش بودند .

خانمها ، اکثراً دور میز بودند .

لیوان چائیم را که رسول برایم آماده کرده بود از روی میز برداشتم و

بر خلاف معمول هر روز که چائیم را همانجا میخوردم ، کمی دورتر ،

پشت به خانمها نشستم .

میدانستم که تمام مدت منتظر عکس العمل من در مورد این یکی

توهینش می باشد . اما تنها عکس العمل من ، همان ، دوری

نمودن از ایشان بود .

از دستش دلخور و عصبانی بودم . نه از بابت توهین دوباره اش .

بلکه به خاطر گلها . اگر گلها را توی لیوانی آب گذاشته بود مطمئناً

تا هنگام غروب بوی خوش یاس ، همه جای کارگاه می پیچید .

و من تا آخر وقت ، سر زنده و شاداب بودم . اما حالا .

تا موقع ناهار هیچ توجهی به ایشان نکردم .

با اینکه  کار همۀ بچه ها را دم به ساعت باید نظارت کنم تا

اشتباهی صورت نگیرد ، امروز حتی نزدیک ایشان نیز نرفتم .

اما احساس میکردم که در تمام مدت حواسش به من هست .

چون سنگینی نگاهش را  از پشت سر احساس میکردم .

نیم ساعت به ناهار مانده ، رسول را صدا کردم و پرسیدم :

این نزدیکی ها مغازۀ عطاری هست یا نه ؟ رسول گفت : اینجا نه .

ولی انتهای خیابان ، سمت خانۀ ما ، یکی هست .

گفتم : سریع موتورت را سوار شو و برو یک شیشه عرق نعناع بگیر

و سر راهت یک شیشه هم ترشی . تندی برو  و زود برگرد .  

گفت : عرق نعناع با ترشی ؟ برای چه ؟

وقتی نگاه مرا دید ، فقط چشمی گفت و رفت .

اما باز ایستاد .

گفتم : برو دیگه . گفت : یک چیزی یادت رفت .

گفتم : چی ؟

گفت : تف .

هر بار که با عجله برای خرید یا تهیۀ چیزی می فرستمش ، الکی

روی زمین تف میکنم و میگویم : تا خشک نشده باید اینجا باشی .

البته هیچوقت ، نه تفی در کار است و نه خشک شدنی . این یک

شوخی است که بین من و رسول رایج شده . حالا پدر سوخته با

یاد آوری تف میخواهد سر به سر من بگذارد .

این بچه خیلی تیز و بز است . در عرض بیست دقیقه با یک بطری

عرق نعناع و یک شیشه ترشی برگشت .

گفتم : ببر بگذار توی کمدم .

………….

قابلمه های ناهار ، معمولاً از یک ربع ساعت مانده به ناهار از توی

یخچال به روی اجاق گاز نقل مکان میکنند .

داغ کردن غذای من همیشه به پای رسول است .

زنگ ناهار زده شد و همۀ دستگاه ها خاموش .

همیشه آخرین نفر هستم که به سر میز ناهار میرسم .

وقتی به سر میز رسیدم ، تقریباً همه مشغول تناول بودند .

شیشۀ ترشی و عرق نعناع را روی میز ، جلوی ایشان گذاشتم و

داروهایش را از روی میز برداشتم .

کیسۀ پلاستیکی را یک دور ، دور دستم چرخاندم و گره زدم .

دادم دست رسول .

همه داشتند مرا نگاه میکردند

و رسول بیچاره مات و مبهوت که چه باید بکند .

و از همه مبهوت تر خود ایشان بود که چرا داروهایش را برداشتم.

رو به رسول کردم و گفتم : تو که هنوز اینجایی ؟ گفت : خوب !!!!

گفتم : بیندازش توی سطل آشغال بیرون محوطه .

کبریت هم با خودت ببر .

همانجا بایست تا مطمئن شوی که همۀ داروها سوخته باشد .

هنوز دو دل بود که باز ، نگاه من کار خود را کرد

و رسول به سرعت نور از سالن خارج شد .

در حالی که همه مرا نگاه میکردند که بقیۀ سناریو را نیز اجرا کنم ،

رو به ایشان کرده و گفتم : اگر آن داروها را به جای چاشنی

میخوردید ، از این به بعد مجبور هستید از ترشی استفاده کنید . و

اگر برای درمان از آنها استفاده میکردید ، از حالا فقط میتوانید از

عرق نعناع استفاده کنید.

میخواستم بگویم : راه سومش هم این است که میز ناهارتان را

عوض کنید و جای دیگری به دور از چشم من ناهارتان را بخورید .

اما از گفتن این آخری خود داری کردم .

چون میدانستم که از من هم مغرورتر ،

خود کله شقش می باشد و برای اینکه جلوی بچه ها کم نیاورد ؛

مطمئناً ، راه سوم را انتخاب میکرد . لذا با نگفتن جملۀ آخر ،

همۀ راهها را به رویش بستم .

عملیات ، چنان صاعقه وار و موفقیت آمیز بود که اختیار هر گونه

عکس العمل از ایشان سلب شده و تنها با گفتن : اگر این هم یک

دستور کاری هست !!! ؟ چشم

و من فقط با گفتن قاطع یک کلمه ، بر خصم غلبه کردم : بله  

 

ساعت 5 صبح دوشنبه 22 خرداد 1391

 

عرق نعناع

 

فصل اول - قسمت دوم

 

میدانستم که عمل توهین آمیز ایشان

در رابطه با گوش نکردن به دکلمه غزل حافظ ،

در راستای همان یاس و نامیدی روحی وی میباشد .

نه ، قصد توهین به من . لذا از این بابت چندان دلگیر نشدم .

.

تمام شب ، بوی خوش یاس که از پنجرۀ اتاق خوابم برای مدهوش

کردن من با گامهای آهسته ، وارد اتاقم شده بود ، مستم نمود .

زیباترین و گیراترین شراب دنیاست ، بوی یاس را میگویم .

صبح زود ، طبق عادت معمول بیدار شدم .

اولین کارم ، یک نفس عمیق بود .

انگار تمام دیشب را به هنگام خواب ، بی هیچ نفسی خوابیده بودم .

به امید تنفسی با رایحه ی یاس ، به هنگام بیداری از خواب .

آپارتمانم در طبقۀ اول مجتمع قرار دارد .

مجتمع بسیار شیکی است و همینطور آپارتمانم .

البته اجاره است .

اما اجاره نشینی و خوش نشینی ، لذت دیگری دارد .

دیوار کوتاهی ، همراه با نرده های آهنین ، حصار مجتمع است .

سرتاسر بغل دیوار را یاس کاشته اند .

شاخه های یاس با پیچیدن به دور نرده ها ،

تمرین مأموران آتش نشانی را تداعی میکنند .

ماه اردیبهشت و نیمی از ماه خرداد ، فصل یاس است در اصفهان .

از پنجرۀ اتاقم ، زیبایی طلوع خورشید و رایحۀ جان بخش یاس ها

را به تماشا ایستاده ام .

زنگ ساعت موبایلم را ( به قول فرهنگستانیها : همراهم ) که دیرتر از

من از خواب بیدار شده ،،، ساکتش میکنم .

حمام سحری ، یعنی تولدی دوباره .  

مغز گردو با پنیر . دلپذیرترین صبحانه .

البته برای تنوع گاهی نیز سر شیر با عسل .

زندگی مجردی یعنی همین . عشق دنیا .

لباسم را که از دیشب اطو زده آماده است ، می پوشم .

یک روز ادکلن دویت » و یک روز عطر یاس . یک روز در میان .

از در مجتمع بیرون میزنم . چند شاخه گل یاس نیز می چینم .

چند بار ، نگهبانی تذکر داده است که : 

شما تنها کسی هستید که هر روز گلهای یاس را می چینید :

( با دوربینهای مدار بسته میبیند ) .

_ لطفاً از چیدن گلها خود داری کنید .

_ و اگر نکنم ؟؟؟

_ مجبورم به هیئت مدیره گزارش کنم .

_ کار بسیار نیکیست . حتماً این کار را بکنید .

_ آخه !!! هیچکس به غیر از شما به آنها دست نمیزند .

_ خوب !!! لابد نمی فهمند !!!

_ من که از پس شما بر نمی آیم .

_ شما که سهل است ، خدا هم از پس من بر نمی آید .

_ نگویید ، این حرف را ، گناه دارد .

_ دفتر حساب و کتاب آخرت من و شما که با هم یکی نیست ؟

هست ؟

_ نه خیر قربان .

_ پس نگران نباشید . به پای شما نوشته نمی شود .

در چند روز اخیر ، این چندمین تذکر نگهبانی بود .

اما من کی گوشم به این حرفها بدهکار بود که حالا باشد .

گفتم که :  

مجرد باش و عشق دنیا را بکن .

طبق معمول ، زودتر از همه به کارگاه رسیدم .

لباس کارم را نپوشیدم و منتظر شدم تا بقیه نیز بیایند .

هر کدام از بچه ها که وارد سالن میشوند ،

اول دماغشان به کار می افتد .

بوی عطر گل یاس در سالن پیچیده . هم عطرش را زده ام و هم

گلش را با خودم آورده ام .

ایشان نیز با یکی از دوستانش وارد سالن شدند .

به خاطر سن زیادم ، همیشه آنها سلام میکنند .

البته من هم سعی میکنم پیش دستی کنم . ولی بیشتر ایشان

موفق تر است .

گلهای یاس را به طرفش گرفتم و گفتم :

امروز اینها را مخصوص شما چیده ام .

گلها را گرفت و تشکر کرد

و به طرف رخت کن مخصوص خودشان رفت .

چند روزی است که کارمان فشرده و زیاد شده .

به خاطر سفارشی که کارفرما گرفته . حدود دو ساعتی طول کشید

تا کار همۀ بچه ها را راست و ریس کنم .

معمولاً ساعات اولیۀ صبح ، وقت سر خاراندن هم ندارم .

یک نخ سیگار از کمدم برداشتم تا به بیرون از سالن بروم . برای

کشیدن سیگار . موقع رد شدن ، روی یکی از میز کارها ، گلهای

پلاسیدۀ یاس را دیدم . گلها را توی آب نگذاشته بود . همانطوری

انداخته بود روی میز .

 

ساعت 30 : 4 سحرگاه جمعه نوزدهم خرداد 1391

 

1

عرق نعناع

فصل اول – قسمت اول

چند روزی بود که حواسم به او بود .

موقع ناهار که میشد همراه با ظرف غذایش ،

یک کیسه پر از قرص و دارو نیز سر میز ناهار می آورد .

قبلاً میز ناهارمان جدا از هم بود .

آنها در یک گوشۀ  سالن و ما نیز در گوشۀ  دیگر .

البته همان موقع هم میدیدم که  داروهایش را با خود ،

سر میز ناهار می آورد . اما چندان اهمیتی نمیدادم .

ولی حالا که چند روزی هست که با هم ناهار میخوریم ،

دیدن این همه دارو و استفادۀ  مداوم ایشان از داروها ،

خصوصاً سر ناهار ، که تقریباً پس از هر لقمه ای غذا ،

قرصی نیز ، چاشنی آن میکند ، ناراحتم میکند.

از آنجایی که خودم چندان اعتقادی به دوا و دکتر ندارم ،

خیال میکنم  هر کس که مبادرت به استعمال دارو میکند ،

خصوصاً آنهایی که در این کار افراط میکنند ،

شبیه آدمهای معتاد هستند 

و از آنجایی که از مواد مخدر ،

به اندازۀ  اعراب و انگلیسیها و روسها متنفر هستم ،

لذا ، تحمل آدمهای این چنینی برایم چندان آسان نیست .

و یا بهتر است بگویم : بسیار سخت است .

چند بار خواستم علت خوردن این همه قرص را از ایشان بپرسم .

اما ادب حکم میکرد از این کار  پرهیز کنم .

با خود گفتم : لابد مریض هست

و گرنه آدم سالم که اینقدر  قرص نمیخورد .

مدتی بدون اینکه متوجه شود رفتارش را زیر نظر داشتم .

پس از چند روز بالاخره به این نتیجه رسیدم که بیماری ایشان ،

بیشتر ، عارضۀ  روحیست تا جسمی .

و شاید هم بهتر است بگویم :

احساس کمبود محبت عاطفی اطرافیان ، نسبت به ایشان .

استفاده از کلمۀ   بیماری » برای اینگونه موارد

به نظرم چندان خوش آیند نیست .  

آن روز نیز طبق معمول هر روز ،

رفتار ایشان همان بود که در روزهای قبل .

پس از خوردن ناهار ،

خودکارم را از جیبم در آورده و به جان ورقی کاغذ افتادم .

زیر چشمی حواسم به ایشان نیز بود

که زیر چشمی مرا می پایید .

اما آرام بودم و طبیعی . کارم که با کاغذ و خودکار تمام شد  

برگۀ  کاغذ را روی میز ، سُر دادم به سمت ایشان .

قبل از اینکه به کاغذ نگاه کند نگاهی عاقل اندر سفیه در من نمود  

و با لهجۀ اصفهانی پرسید : این چی چی یست ؟

گفتم :

یعنی چشمهای به آن درشتی و زیبایی ، آنقدر کم سوست که

تشخیص برگۀ کاغذ برایش مشکل است ؟

با همان لهجۀ غلیظ اصفهانی گفت :

کاغه ذو که داره م میبینم . آ.

اینی که روش نوشتی چی چی یست ؟

گفتم : مگر سواد ندارید ؟ خوب ! خودتان بخوانید .

عینکش را از توی قابش در آورد و به چشمش زد .

( با عینک خوشگل تر شد )

البته چشمانش آنقدر ضعیف نبود که نتواند نوشتۀ  روی کاغذ را

بخواند . ولی ظاهراً خودش هم میدانست که عینک ، زیبایی

چهرهاش را دو چندان میکند

و شاید هم میخواست برای من کلاس بگذارد .

من ، برگۀ کاغذ دیگری برداشته و الکی با آن ور میرفتم .

اما زیر چشمی همۀ حواسم به او بود .

چند لحظه ای کاغذ را پیش رویش داشت .

اینکه چیزی از نوشتۀ مرا خواند یا نه ، نمیدانم .

اما پس از چند لحظه ، کاغذ را روی میز پرت کرد

و گفت : خوب ! حالا این یعنی چی ؟

گفتم : خب ! غزل زیبایی از حافظ است . برای شما نوشتم . گفتم

شاید خوشتان بیاید .

گفت :

چند بیت شعر به چه درد من میخورد ؟ اصلاً غزل و شعر و معر  

به چه درد آدم میخورد ؟

بدون اینکه جوابش را بدهم ، برگۀ کاغذ را از روی میز برداشتم و با

صدای ملایمی خواندم :

در وفای عشق تو ، مشهور خوبانم چو شمع

شب نشین ، کوی سربازان و رندانم چو شمع

بی جمال عالم آرای تو ، روزم چون شبست

با کمال عشق تو ، در عین نقصانم چو شمع

آتش دل ، کی به آب دیده بنشانم چو شمع ؟

سرم را که بلند کردم ، دیدم ، رفته .

هفدهم خرداد 1391